1 Jun 1997

Ο δύσκολος δρόμος του Σάκη Ρουβά

Η κριτική και τα σχόλια εν σχέσει προς τον κύριο Σάκη Ρουβά επικεντρώθηκαν στο αν έπρεπε να πραγματοποιηθεί ή να ματαιωθεί η συγκεκριμένη συναυλία. Ουδείς φάνηκε να προβληματίζεται ιδιαίτερα, κατά πόσον ο εν λόγω κύριος νομιμοποιείται να αναλαμβάνει ανάλογες πρωτοβουλίες

Αν είχε υπάρξει ευστοχότερος στις επιλογές του, είναι περίπου βέβαιον ότι ο κύριος Ρουβάς θα είχε εισέλθει εις το πάνθεον των αγορητών των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Διότι η περίπτωσή του δεν αποτελεί παρά ακραία έκφραση μιας γενικά αποδεκτής και εμπεδωμένης αντίληψης: ότι τα άτομα της τρέχουσας καλλιτεχνικής δημοσιότητας διαθέτουν προνομιακή αρμοδιότητα απόφανσης και δράσης στη δημόσια ζωή της χώρας.

Υπάρχει ένα σοφό ανατολίτικο παραμύθι: Κάποτε ο αυτοκράτορας της Κίνας διέταξε να συλλάβουν και να οδηγήσουν μπροστά του έναν γέρο ζωγράφο που αρνιόταν να κάνει τις καθιερωμένες υποκλίσεις. ­ Να θανατωθεί! είπε ο αυτοκράτορας. Τότε ο ζωγράφος σήκωσε το αδύναμο χέρι του και άρχισε να ζωγραφίζει βουνά, δέντρα και μια θάλασσα με ελαφρό κυματάκι. Το παλάτι εξαφανίστηκε και ο ζωγράφος έμεινε ελεύθερος.

Οι άνθρωποι με αυτόνομη και συγκροτημένη θεώρηση του κόσμου συνιστούν μια σθεναρή αντίστιξη και αντίσταση στην εξουσία. Συνήθως θεωρείται ότι είναι οι διανοούμενοι αλλά είναι και πολλοί άλλοι.

Μέσα στα χρόνια τα πράγματα εν μέρει έχουν μεταβληθεί. Πάντοτε υπάρχουν αυτοκράτορες της Κίνας και πάντοτε υπάρχουν γέροι ζωγράφοι που οραματίζονται τον κόσμο. Το κοινό τους όμως έχει αλλάξει. Δεν παρατηρεί πλέον αρκετά τον κυματισμό της θάλασσας, τη φορά του ανέμου και το τρεμούλιασμα των φύλλων. Ετσι ξεσυνηθίζει σιγά σιγά και να απολαμβάνει την ανέλιξη των πραγμάτων και της σκέψης.

Τώρα το κοινό ζει στην εποχή της εικόνας. Μιας εικόνας όπως τα παλιά ιδεογράμματα. Μονοσήμαντης και απλουστευτικής και γι' αυτό πειστικής. Ισχυρής και ετερόνομης και γι' αυτό απατηλά εφησυχαστικής. Τώρα ο κόσμος νομίζει ότι κοιτάζει έξω από το παράθυρό του. Κοιτάζει όμως μόνο ένα παραπέτασμα, την εικόνα. Και έτσι ο κόσμος οπισθοχωρεί. Και κάθε οπισθοχώρηση οδηγεί σταθερά στον ίδιο τόπο. Στον εκμαυλιστικά συντηρητικό Κήπο της Εδέμ.

Ο Κήπος της Εδέμ υποβάλλει μερικά γητευτικά ψέματα. Οτι ο κόσμος είναι απλός, αφού υπάρχουν εκείνοι που είναι με το φίδι και οι άλλοι. Και ότι για τον κόσμο αυτόν η συνυπευθυνότητα καθενός μας είναι μηδαμινή, αφού είναι ένας κόσμος που έγινε πριν από μας για μας. Στον κόσμο αυτόν υπάρχεις βλέποντας. Βλέπεις, άρα υπάρχεις. Είναι ένας κόσμος πολυπράγμονος απραξίας και θεάματος.

Ο Κήπος της Εδέμ για να εδραιώσει την εξουσία του συνεχώς αναπροτείνει τις μέσες απόψεις και προτιμήσεις. Η ισχύς του είναι ο μέσος όρος που τον εξιδανικεύει και η παθητική θεώρηση που την καλλιεργεί. Λίπασμα και σημαία του είναι οι βεντέτες.

Οι βεντέτες είναι μια ελίτ χωρίς θεσμική εξουσία. Δημιουργεί όμως στους πολλούς την εκτονωτική αίσθηση ότι μέσω αυτής εκπροσωπούνται στη δημόσια ζωή αυθεντικότερα από όσο μέσω της πολιτικής διαδικασίας. Οι βεντέτες είναι τόσο πιο δημοφιλείς όσο εντονότερα ανταποκρίνονται στα δομικά χαρακτηριστικά της ιδεολογίας της Εδέμ: τον μέσο όρο και το θέαμα. Ετσι είναι χαρακτηριστικό ότι ο κόσμος τιμά τους τραγουδιστές περισσότερο από τους συνθέτες και τους στιχουργούς, τους ηθοποιούς περισσότερο από τους συγγραφείς, τα σίριαλ περισσότερο από τα βιβλία.

Στον Κήπο της Εδέμ οι επίγονοι του κινέζου ζωγράφου δεν είναι ευπρόσδεκτοι. Οι συλλογισμοί, οι σταθμίσεις και οι κριτικές μοιάζουν με το κακό φίδι. Που ανελίσσεται, κουλουριάζεται και εν τέλει κομίζει τους αποσταθεροποιητικούς καρπούς της γνώσης. Το κοινό τούς έχει ξεσυνηθίσει και του φαίνονται σχολαστικοί και πληκτικοί. Ο Κήπος της Εδέμ θέλει μια σκέψη πιο ρουστίκ. Χωρίς ύποπτες περιπλοκές και λειάνσεις. Οπως απαντούν οι δημοφιλείς βεντέτες όταν ερωτώνται σε εκπομπές και έντυπα: είναι σαν να μαζεύουν οπώρες στον Κήπο της Εδέμ· έχουν απαντήσεις για όλα τα θέματα, αυθόρμητες και αβίαστες, χωρίς τα χημικά της σκέψης και της αμφιβολίας.

Οι βεντέτες υπό μιαν άποψη συγκεντρώνουν τις χαρακτηριστικές αρετές διαφόρων εποχών. Είναι κάτι σαν τον αναγεννησιακό homo universalis. Τίποτε δεν ξεφεύγει από τη γνωστική εποπτεία τους. Και είναι κάτι σαν τους σαμουράι: στρατεύονται στις μεγάλες υποθέσεις ­ γιατί, άλλωστε, κατά κανόνα έχουν εξασφαλισμένη την τηλεοπτική κάλυψη

Ο κύριος Σάκης Ρουβάς φαίνεται να ανιχνεύει τον δύσκολο δρόμο της κάθε βεντέτας. Το αδόκιμον του εγχειρήματός του ας εκληφθεί ως το καβαφικό «πρώτο σκαλί». Το μέλλον είναι μπροστά του.


ΤΟ ΒΗΜΑ

No comments:

Post a Comment